Typografie

Verschillende soort letters

• Onderkastletters: Kleine letters van a tot z
• Kapitalen: Hoofdletters van A tot Z
• Kleinkapitalen: Hebben de vorm van een hoofdletter maar zijn even groot als een kleine letter x

Kleinkapitalen komen steeds minder voor. Van heel veel nieuwe fonts zijn al geen kleinkapitalen gemaakt. (Dit kun je opvangen door kapitalen te gebruiken van een kleiner corps (grootte)).

Lettergroepen of letterfamilies zijn groepen lettertypes die tot een bepaalde soort behoren. Dit zijn de volgende letters: Romein, Bodoni, Egyptienne, schreeflozen en fantasieletters.

Romeinen

Dit zijn letters met driehoekige schreven. De overgang van dik naar dun is gelijkmatig en er zijn geen echte scherpe hoeken. (vb Garamond; Times)

Bodoni

Deze letters hebben strakke, rechte stokken en dunne schreven die ook strak en recht zijn. Er is een plotselinge overgang van de schreef naar de stok. En er is een groot verschil tussen dik en dun. (vb Bodoni; Walbaum)

Egyptiennes

Dit zijn letters waarvan alle letterstokken en schreven even dik zijn. Het zijn vaak strakke letters. De schreven verzwaren de stokken en geven een zwaar accent. Het zijn dus geen versieringen meer aan het uiteinde van de stokken. (vb Memphis; Glarendon)

Schreefloze letters

Deze letters hebben geen schreef, maar bestaan alleen uit een lijn. Het zijn strakke letters. Bij veel schreeflozen is er weinig verschil tussen dik en dun. Toch zijn er veel variaties mogelijk. (vb Futura; Frutiger)

Fantasieletters

Dit zijn letters die niet tot de hiervoor genoemde vier lettergroepen horen. Voorbeelden van fantasieletters zijn schrijfletters en schaduwletters. (vb Wendy; Tekton)

Aan letters kunnen we de volgende onderdelen onderscheiden:

• Romp; is het deel van de onderkastletter dat tussen de boven- en onderkant van de x-hoogte ligt;
• X-hoogte; dit is de hoogte van de onderkast ‘x’;
• Basislijn of letterlijn; is onderkant x-hoogte;
• Stok; is het staande deel van een letter dat boven de x-hoogte uitsteekt;
• Staart; is dat deel van een letter dat onder de basislijn uitsteekt

1. Basislijn
2. X-hoogte, rompletters zijn a c e m n o r s u v w x z
3. Kapitaalhoogte = H-hoogte (ook wel corpsgrootte genoemd)
4. Stokhoogte, stokletters zijn b d f h k l
5. Staarthoogte, staartletters zijn g j p q y
6. Hp-hoogte
7. Kp-hoogte (stok-staart hoogte) (ook wel corpsgrootte genoemd)
8. Accenthoogte, dit is de afstand van de basislijn tot bovenkant accent boven een kapitaal

Corps is de lettergrootte, gemeten van de bovenkant van de stok tot de onderkant van de staart met het corpswit.

Maateenheid

Cicero (of Augustijn) is een rekeneenheid die stamt uit de tijd van de loodletter. De cicero is verdeeld in twaalf typografische punten. Deze punten worden ook didotpunten genoemd. In Engeland en Amerika wordt de pica gebruikt die gebaseerd is op de inch. (ook gebaseerd op 12 punten)

Met een typometer kun je letters meten.

De variaties in één lettertype (cursief; dik; mager; halfvet; etc.) noemt met een font.

Brood tekst of platte tekst is een groot stuk tekst. Deze tekst mag over het algemeen niet kleiner zijn dan 9pt (punten). Dit omdat anders de leesbaarheid slechter wordt. Gebruik voor platte tekst altijd de standaard letters als Arial, Helvetica, Times New Roman, Verdana, etc. Gebruik zeker geen fantasie letters voor de platte tekst. Deze fantasie letters kunnen wel toegepast worden in bijvoorbeeld de kop.

Times New Roman is een zeer oud font ontwikkeld voor de krant (times). Deze wordt echter nog veel gebruikt. (zelfs voor internet; hier is het echter beter om een schreefloze letter te gebruiken).

Voorbeelden van Lineaire fonts zijn: Helvetica en Arial.

Corps is de grootte van de letter. Aangeduid in punten (pt). Er zijn twee systemen om de corps grootte aan te geven en dat is via de kapitaal (hoofdletter) grootte of via de hoogte van kop staart (hoogte tussen bovenkant k en onderkant p).

Ronde letters zijn iets groter om ze net zo groot te laten lijken als rechte letter.

Om Ronde letters en rechte letters uit te lijnen moet je de ronde letter iets meer naar voren zetten. Voor het oog lijkt het dan dat allebei de letters in één lijn staan.

Een typometer (een liniaal waarmee corps groottes en regelafstanden op te meten zijn) gaat uit van een kop-staart meting. (dus niet van kapitalen).

Rond corpsgroottes altijd af op gehele getallen. (b.v. 9.25pt wordt 9pt).